Zelfstandig ondernemen komt niet zonder risico’s. Zoals alles in het leven, eigenlijk. Maar de risico’s die bij het ondernemerschap horen kunnen grote gevolgen hebben, zoals faillissement.
En daar zit niemand op te wachten.
Een van de risico’s waar de meeste ondernemers nog niet goed tegen zijn ingedekt is arbeidsongeschiktheid. We denken er maar liever niet te veel over na. En er is nog veel onduidelijkheid over vanuit de overheid.
Daarmee loopt het aantal zelfstandigen met een AOV terug. In 2013 had 24% van de zelfstandig ondernemers een arbeidsongeschiktheidsverzekering, in 2018 was dat nog 19%. 4% is aangesloten bij een broodfonds. Vooral zelfstandigen met hogere inkomens verzekeren zich, de lagere inkomens niet.
Welke afwegingen van belang zijn bij het besluit wel of geen arbeidsongeschiktheidsverzekering af te sluiten, wat de voor- en nadelen zijn en welke vormen er zijn, bespreken we in deze blog. Alsmede de (vage) toekomstplannen van de overheid.
Afwegingen die je kunt maken
Een arbeidsongeschiktheidsverzekering heeft echt niet iedereen nodig. Maar goed, het blijft een verzekering. Met een brand- of diefstalverzekering hoop je ook maar dat je er nooit aanspraak op hoeft te maken.
Maar omdat het, nu nog, je eigen keuze is, en er verschillende opties zijn, kun je je bepaalde dingen afvragen bij de keuze of en welke AOV je dan wilt.
– Hoe lang kun je je werk voorzetten als je je benen breekt, je armen breekt, niet kunt zitten, niet kunt autorijden of steeds naar het ziekenhuis moet voor onderzoeken?
Als je zelfstandig ondernemer bent en bijvoorbeeld dienstverlenend werk doet, dan kun je vaak best nog wel even vooruit als je kunt werken op je laptop vanaf de bank, software kunt inzetten om je te helpen met het uitvoeren van taken of hulp van andere freelancers kunt inschakelen. Als je dakbedekker of kapper bent, of freelance in de zorg werkt, is dat toch anders.
- Kun je tijdelijk hulp van anderen inzetten om te zorgen dat je bedrijf toch blijft draaien? Dat jij alleen doet wat je lukt en je de rest uitbesteedt?
Ben jij de enige die voorraadbeheer regelt en gesprekken voert met klanten en leveranciers en iedere dag naar het postkantoor moet? Of ben je VA met een groot netwerk? Kun je er tijdelijk uit zonder failliet te gaan? Of ligt je bedrijf meteen op zijn gat als jij (tijdelijk) niet kunt werken?
- Zijn er manieren waarop je nog steeds geld kunt verdienen als je niet actief werkt? Bijvoorbeeld met een online cursus? Of heb je dan niks meer?
- Hoeveel mensen zijn afhankelijk van jouw inkomen? Heb je een gezin of kun je eventueel 6 maanden lang boterhammen met pindakaas eten?
- Loop je veel risico om arbeidsongeschikt te raken? Doe je bijvoorbeeld risicovol werk of een risicovolle sport? Let uiteraard goed op de voorwaarden van een AOV. Het is een blijft een verzekering met specifieke voorwaarden.
- Heb je spaargeld waar je op terug kunt vallen? Hoe lang kun je daarmee vooruit?
Volgens Univé raakt 1 op de 4 ondernemers (tijdelijk) arbeidsongeschikt. Daarvan is 35% langer dan 6 maanden uit de running en 15% langer dan 5 jaar.
Soms hebben mensen ruime reserves, een partner om op terug te vallen of kunnen zij nog hulp ontvangen van familie of vrienden, maar dat is in veel gevallen geen optie. (site Stichting van de Arbeid) Als je die opties wel hebt, zul je dan straks alsnog verplicht een AOV moeten afsluiten?
De voordelen van een arbeidsongeschiktheidsverzekering:
- Het geeft rust, net als andere verzekeringen,
- Als je permanent of voor zeer lange tijd helemaal niet meer kunt werken dan hoef je niet in de bijstand. En mag je je koophuis en spaargeld dus behouden.
De nadelen van een (verplichte) AOV
- Het kan (onnodig) veel geld kosten,
- Misschien heb je het helemaal niet nodig en wordt het straks toch verplicht,
- Als je heel flexibel werkt en snel kunt aanpassen, dan heb jij voordat die verzekering ingaat hopelijk allang iets anders bedacht om je geld mee te verdienen.
- Je bent juist gaan ondernemen om zelfstandig keuzes te kunnen maken.
Keuzes die je kunt maken bij het afsluiten van een AOV
Doe je het wel, dan heb je doorgaans alsnog verschillende keuzes die je kunt maken over wat het beste past bij jouw situatie:
- Voor welk (aanvullend) bedrag wil je je verzekeren? Misschien heb je dan geen 100% van je huidige inkomen nodig.
- Vanaf wanneer moet de verzekering ingaan? Direct, pas na 6 maanden of pas na 2 jaar? Hoe langer je wacht, hoe minder premie je betaalt. Maar niet iedereen kan die eerste 2 jaar zelf overbruggen.
- Je kunt een particulieren verzekering afsluiten of je aansluiten bij een broodfonds. Een combinatie van zelf geld sparen, een verzekering en een broodfonds kan natuurlijk ook.
- Via verschillende branche-, belangen- en beroepsorganisaties kun je een individuele arbeidsongeschiktheidsverzekering tegen collectieve voorwaarden afsluiten.
In de bijstand
Als je niet verzekerd bent en je raakt volledig en permanent arbeidsongeschikt, dan kun je in de bijstand belanden. Dat is bepaald geen vetpot, je moet eerst (een deel van) je spaargeld en de waarde van je koophuis opeten, je moet alsnog verplicht reïntegreren en we kennen allemaal de verhalen over de strenge regels die erbij komen kijken. Dit is dus zeker een risico als je besluit helemaal niks te regelen.
Hoe doe ik het zelf
Ik wil persoonlijk absoluut niet in de bijstand belanden. Ik heb een kind en een partner en wil niet volledig afhankelijk zijn van haar inkomen. Ik heb me daarom verzekerd met een aanvulling voor de eerste twee jaar. Als ik helemaal niet meer kan werken dan is er echt wel wat aan de hand en heb ik permanente zorg nodig. Laten we hopen dat het nooit zover komt.
Wel vind ik zelfstandigheid in je keuzes juist zo’n mooi onderdeel van het ondernemerschap en ben ik daarom niet per se voorstander van een verplichte AOV.
Ooit wordt het verplicht
Het kabinet wil een verplichte AOV voor zelfstandigen wel gaan invoeren. Omdat ze vinden dat niet verzekerde zelfstandigen een risico voor de samenleving zijn. Ik lees dat als: het kost ze veel geld en aan mensen in de bijstand verdient de overheid niks.
In het voorjaar van 2024 verwacht het kabinet een wetsvoorstel in te dienen bij de 2e kamer, staat op de site van de Rijksoverheid. Gezien de meest recente val van het kabinet zal dat wel weer uitgesteld worden. De verplichting zou ingaan op 1 jan 2027, maar we gaan het zien.
Wat zou zo’n verplichte AOV dan inhouden? Deze informatie staat er nu:
- Verzekerden krijgen maximaal 70% van hun inkomen in de laatste maand dat ze hebben gewerkt (over een inkomen tot maximaal 143% van het minimumloon);
- Je krijgt nooit meer dan 100% van het minimumloon;
- Je betaalt waarschijnlijk 7,5% tot 8% van je inkomen aan premie;
- De uitkering start na een wachttijd van een jaar;
- Je bent dan verzekerd tot je AOW-leeftijd;
- Mensen krijgen ongeacht hun situatie een verzekering met dezelfde voorwaarden (dus eerdere of bestaande ziektes etc worden niet meegewogen).
Op dit moment is de keuze nog aan jou. Voor zolang het duurt.
Meer informatie en kennis over zaken die met zelfstandig ondernemen te maken hebben?
Check onze kennisbank!
